STEAM là gì? Phương pháp giáo dục STEAM là gì?

STEAM là gì? STEAM là một phương pháp giáo dục tiên tiến, điều chỉnh từ mô hình truyền thống bằng cách kết hợp cả năm lĩnh vực: khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học. Hiện nay, nhiều trường học quốc tế tại Việt Nam và trên khắp thế giới đang triển khai áp dụng phương pháp này. Để tìm hiểu chi tiết hơn về STEAM là gì và phương pháp giáo dục STEAM là gì? Mời bạn cùng iSmartKids tham khảo ngay bài viết này nhé!

1. Phương pháp giáo dục STEAM là gì?

STEAM là một phương pháp giáo dục hiện đại, đặc trưng bởi sự liên kết giữa các lĩnh vực khác nhau. Phương pháp này nhằm mục đích trang bị cho học sinh kiến thức và kỹ năng tổng hợp từ 5 lĩnh vực: Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật), Art (Nghệ thuật) và Mathematics (Toán học).

Bắt đầu từ ý tưởng sáng tạo của Trường Thiết kế Rhode Island ở Hoa Kỳ, phương pháp giáo dục STEAM đã trải qua quá trình phát triển và nhận được sự ủng hộ tích cực, lan rộng khắp cả nước Mỹ. Hiện nay, STEAM đã trở thành một trong những phương pháp giáo dục tiên tiến và phổ biến hàng đầu được nhiều quốc gia trên thế giới ứng dụng và công nhận.

Dựa trên nền tảng khoa học và toán học, đây là một nền tảng giáo dục toàn diện nhằm nuôi dưỡng những khả năng phi nhận thức như khả năng tư duy, diễn đạt và sáng tạo với sự nhạy bén thông qua lao động sản xuất. Đây được coi là những kỹ năng thiết yếu để sinh tồn trong tương lai và được chú trọng ở hầu hết các quốc gia trên toàn cầu. STEAM là triết lý giáo dục cốt yếu để đạt được mục tiêu hệ thống giáo dục mầm non của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam.

2. Lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM là gì?

Rèn luyện các kỹ năng cần thiết

• Kỹ năng quan sát: Dưới sự hướng dẫn của phương pháp này, học sinh được khuyến khích phát triển kỹ năng quan sát để hiểu rõ bản chất của các hiện tượng và sự vật. Qua đó, họ có thể tạo ra những ý tưởng sáng tạo và áp dụng các phương pháp phù hợp nhất.
• Kỹ năng đặt vấn đề: Trong quá trình bắt đầu một dự án, học sinh được khuyến khích đặt ra câu hỏi và vấn đề trước khi tìm kiếm câu trả lời. Qua việc này, họ học cách phân tích và dự đoán kết quả một cách logic và sáng tạo.
• Kỹ năng truy vấn: Phương pháp giáo dục này khuyến khích học sinh sử dụng kỹ năng truy vấn để đặt ra câu hỏi và tìm kiếm thông tin. Điều này giúp họ rèn luyện tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề trong nhiều tình huống khác nhau.
• Kỹ năng hợp tác: STEAM đề cao việc làm việc nhóm và hợp tác cùng bạn bè. Học sinh được khuyến khích đóng góp ý kiến và cùng nhau tìm ra các giải pháp cho các thách thức. Qua đó, kỹ năng làm việc nhóm và khả năng giao tiếp của họ được phát triển một cách toàn diện.

Phát triển sự sáng tạo

Một trong những ưu điểm nổi bật của giáo dục STEAM là khuyến khích và phát triển khả năng sáng tạo của trẻ em. Phương pháp này thú vị với cách học "chơi và học", giúp trẻ không cảm thấy áp lực mà luôn tận hưởng những giờ học sôi nổi, thú vị. Điều này kích thích tư duy của trẻ, kết nối kiến thức với thực tế một cách sinh động. Môi trường học không gò bó, cho phép trẻ thực hành để nắm vững kiến thức và ghi nhớ lâu hơn.

Sự khác biệt và điểm mạnh của phương pháp STEAM cũng nằm ở việc giúp trẻ không chỉ hấp thụ kiến thức mà còn phát triển khả năng tự chủ trong việc tìm kiếm câu hỏi, tìm ra câu trả lời và phát triển nhận thức sâu sắc hơn về những gì họ học. Trẻ sẽ liên kết và ứng dụng kiến thức vào thực tế một cách tự nhiên, đồng thời phát triển một cách toàn diện hơn trong quá trình học tập. Điều này là rất quan trọng trong quá trình phát triển toàn diện của trẻ.

Nâng cao khả năng làm việc nhóm

Trong thời đại phát triển công nghệ, khả năng làm việc nhóm luôn được đánh giá cao. Việc áp dụng phương pháp giáo dục STEAM giúp trẻ em nâng cao kỹ năng này. Thông qua việc thường xuyên tham gia vào các nhóm làm việc và thảo luận với đồng đội, từ 3 - 4 người, trẻ em dần phát triển tư duy phản biện và kỹ năng làm việc nhóm để giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, không chỉ dừng lại ở việc nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, phương pháp STEAM còn giúp học sinh phát triển khả năng truyền đạt thông tin, chia sẻ và phân chia nhiệm vụ. Nhờ đó, trẻ em dễ dàng hòa nhập hơn khi bước vào cuộc sống một cách tự tin và vững vàng.

Truyền cảm hứng trong học tập

Sự thành công của phương pháp STEAM đặt ở khả năng kích thích sự ham học ở trẻ em. Phương pháp này đem lại hiệu quả bởi trẻ không cần phải nhớ quá nhiều kiến thức mà vẫn có thể hiểu rõ nội dung bài học thông qua việc thực hành, nghiên cứu và tự mình suy luận vấn đề. Việc áp dụng phương pháp STEAM giúp trẻ tự mình khơi dậy niềm đam mê trong học tập, tự chủ trong việc khám phá và tiếp thu kiến thức cũng như giải quyết các vấn đề.

Áp dụng kiến thức vào thực tiễn

Một trong những hạn chế của phương pháp giáo dục truyền thống mà phương pháp STEAM hoàn toàn vượt qua là khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn của học viên. Thay vì chỉ đơn giản thu nhận một lượng lớn kiến thức một cách passively, các em sẽ hiểu rõ hơn về lý thuyết và biết cách áp dụng nó vào thực tế để giải quyết các tình huống cụ thể.

Mục tiêu quan trọng của việc dạy học theo phương pháp STEAM là giúp trẻ em tiếp thu và ghi nhớ lâu dài lý thuyết, đồng thời sử dụng kiến thức đã học vào cuộc sống thực tế. Trẻ em hoàn toàn tự chủ trong việc tiếp nhận và áp dụng kiến thức vào thực tế để phát triển tư duy và thích ứng với điều kiện thực tại.

3. Khi nào nên nên áp dụng phương pháp giáo dục STEAM?

STEAM đang được áp dụng rộng rãi tại nhiều cấp độ giáo dục, từ mầm non cho đến cao đẳng và đại học, cho thấy sự phổ biến của phương pháp này tại Việt Nam. Tuy nhiên, để trẻ em có thể tạo ra các sản phẩm thông qua STEAM, trẻ cần phải có khả năng ngôn ngữ và lắng nghe giảng dạy của giáo viên.

Trong quá trình này, giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là bạn đồng hành của trẻ trong việc khám phá kiến thức theo cách riêng của mình. Phương pháp học này có thể giúp trẻ phát triển toàn diện hơn.

4. So sánh phương pháp giáo dục STEM và STEAM là gì?

STEM và STEAM là hai phương pháp giáo dục liên ngành hiện đại, tập trung vào việc cung cấp cho học sinh kiến thức, kỹ năng và khả năng tư duy cần thiết để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống và nghề nghiệp. Tuy nhiên, có một số điểm khác biệt giữa hai phương pháp này:

Phạm vi nội dung:

• STEM tập trung vào 4 lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học.
• STEAM bao gồm các yếu tố nghệ thuật, thường là nghệ thuật kỹ thuật số, nghệ thuật thiết kế, âm nhạc, mỹ thuật và nhiều lĩnh vực khác.

Hướng tiếp cận:

• STEM tập trung vào việc giải quyết các vấn đề bằng cách sử dụng tư duy khoa học và phân tích tình huống.
• STEAM nhấn mạnh vào sự sáng tạo và khám phá bằng cách kết hợp giữa tư duy nghệ thuật và tư duy khoa học.

Mục đích:

• STEM tập trung vào việc chuẩn bị học sinh cho các công việc liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học trong tương lai.
• STEAM tập trung giúp học sinh trở thành những người sáng tạo, có khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp bằng cách kết hợp các kỹ năng về mặt nghệ thuật với mặt khoa học.

Phương pháp giảng dạy:

• STEM thường tập trung vào việc giảng dạy lý thuyết và thực hành khoa học.
• STEAM sử dụng phương pháp học tập tích cực, giúp học sinh khám phá và tìm hiểu các khía cạnh khác nhau của vấn đề được đưa ra.

Tóm lại, STEAM là một phiên bản nâng cấp hoàn toàn mới của STEM, tăng cường yếu tố nghệ thuật để đem lại một phương pháp giáo dục toàn diện và tạo cơ hội cho học sinh phát triển các kỹ năng sáng tạo, đóng góp cho việc giải quyết các vấn đề trong thế giới hiện đại.

Trên đây là những chia sẻ của iSmartKids về phương pháp STEAM - một mô hình giáo dục hiện đại, nhằm xây dựng nền tảng tư duy vững chắc cho học sinh. Phương pháp này giúp trẻ em nâng cao kiến thức và kỹ năng một cách toàn diện hơn. Hy vọng rằng thông tin được cập nhật trong bài viết này sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về phương pháp giáo dục STEAM.