Tư duy nhanh và chậm [Tóm tắt - Review]

Cuốn sách "Tư duy nhanh và chậm" được Tạp chí Tài chính Mỹ khen ngợi là “kiệt tác”, nói về cách con người suy nghĩ, đánh giá và ra quyết định, đôi khi hợp lý, đôi khi phi lý. Tư duy nhanh và chậm giúp thay đổi cách nhìn về tư duy và quyết định, đồng thời trang bị kỹ năng để suy nghĩ chậm, ra quyết định chính xác hơn.

Giới thiệu sách Tư duy nhanh và chậm

Trong cuộc sống, dù có cẩn thận đến đâu, đôi khi ta vẫn quyết định theo cảm tính. Cuốn Tư duy nhanh và chậm của Daniel Kahneman, nhà tâm lý đoạt giải Nobel, tổng hợp nhiều nghiên cứu cho thấy sự hợp lý và phi lý trong cách chúng ta suy nghĩ.

Cuốn sách này được đánh giá là kiệt tác vì nó thay đổi cách con người hành động, và đã giành nhiều giải thưởng, lọt top 11 sách kinh doanh hay nhất 2011. Dù mang tính học thuật, nhưng sách được viết dễ hiểu, vui nhộn, mang lại nhiều kiến thức bổ ích.

Nội dung chính của sách là về hai hệ thống tư duy: Hệ thống 1 (nghĩ nhanh, tự động, cảm tính) và Hệ thống 2 (nghĩ chậm, logic, có ý thức). Qua nhiều thí nghiệm, Kahneman chỉ ra rằng ta thường quyết định theo Hệ thống 1 hơn là Hệ thống 2, và thường mắc sai lầm khi suy nghĩ nhanh.

Tư duy nhanh và chậm không chỉ thách thức cách ta nhìn nhận vấn đề mà còn hấp dẫn, vui nhộn, xứng đáng là cuốn sách học thuật dễ tiếp cận cho tất cả mọi người.

Tóm tắt Tư duy nhanh và chậm

Tư duy nhanh và chậm nói về nhiều chủ đề thú vị như:

• Hai hệ thống tư duy: một hệ thống tự động và một hệ thống suy xét.
• Hệ thống lười biếng: lười suy nghĩ dễ dẫn đến sai lầm.
• Lái tự động: tại sao đôi khi ta hành động mà không suy nghĩ kỹ.
• Phán đoán nhanh: tâm trí quyết định vội vàng khi chưa đủ thông tin.
• Suy nghiệm: cách tâm trí chọn lối tắt để ra quyết định nhanh.
• Ghét con số: tại sao ta hay nhầm lẫn với thống kê.
• Nhớ sai: ta nhớ sự việc theo nhận thức muộn thay vì từ trải nghiệm.
• Sức mạnh ý chí: kiểm soát tập trung ảnh hưởng lớn đến suy nghĩ và hành vi.
• Đánh liều: cách trình bày xác suất thay đổi cách ta nhìn nhận rủi ro.
• Không phải rô-bốt: con người không luôn suy nghĩ lý trí.
• Trực giác: cảm xúc thường ảnh hưởng đến quyết định của ta.
• Hình ảnh sai: tâm trí hay tạo ra hình ảnh thế giới không chính xác, dẫn đến tự tin quá mức.

Cuối sách, tác giả khuyên nên dùng dữ liệu lịch sử thay vì cảm tính để dự đoán, giúp tránh sai lầm trong tư duy.

Review nội dung Tư duy nhanh và chậm

Hai hệ thống

Trong vài thập kỷ gần đây, các nhà tâm lý học đã nghiên cứu về hai kiểu tư duy của con người, gọi là hệ thống 1 và hệ thống 2:

• Hệ thống 1: tự động, nhanh nhạy, hầu như không cần cố gắng và không kiểm soát được.
• Hệ thống 2: tập trung vào các hoạt động cần nỗ lực, như tính toán phức tạp, và yêu cầu sự chọn lọc kỹ lưỡng dựa trên kinh nghiệm.

Suy nghiệm và sai lệch

Hệ thống 1 không hề nghi ngờ, nó sẽ lược bỏ mơ hồ và tạo ra câu chuyện rõ ràng nhất có thể. Dù thông điệp có sai, nó vẫn truyền tải như thể đó là sự thật. Ngược lại, hệ thống 2 luôn hoài nghi, có thể giữ nhiều khả năng đối lập cùng lúc, nhưng việc duy trì sự hoài nghi này khó hơn là chốt chắc chắn.

Niềm tin thái quá

Ảo tưởng thật sự là khi ta nghĩ mình hiểu rõ quá khứ và từ đó có thể đoán được tương lai. Nhưng thực tế, đa số chúng ta không hiểu rõ về quá khứ. Ngoài biết, ta còn dùng trực giác và linh cảm để diễn tả những suy đoán sai lệch. Để suy nghĩ rõ hơn về tương lai, ta cần bỏ qua những niềm tin mà mình gáng cho quá khứ.

Những lựa chọn

Mọi quyết định trong cuộc sống đều có rủi ro. Thường thì con người không thích mạo hiểm, nếu phải chọn giữa may rủi và chắc chắn, đa phần sẽ chọn cái an toàn để tránh rủi ro.

Hai bản thể

Bản thể trải nghiệm trả lời cho câu hỏi: "Bây giờ có đau không?" trong khi bản thể hồi tưởng giúp ta nhớ lại: "Nó như thế nào?". Ký ức là những gì ta thu nhận từ trải nghiệm sống, và khi nhớ lại cuộc sống, chỉ có hồi tưởng mới giúp ta chấp nhận những điều đó.

Nhận xét cuốn sách Tư duy nhanh và chậm

Mặc dù Tư duy nhanh và chậm được khen là thú vị với nhiều ví dụ dễ hiểu về khoa học thần kinh, nhưng nó vẫn là một thử thách vì có nhiều nghiên cứu phức tạp. Sách sẽ làm ta xem xét lại cách nghĩ cũ, giúp hiểu người khác và cả chính mình hơn.

Tư duy nhanh và chậm là hành trình khám phá tâm trí con người và cách ra quyết định, dựa trên nhiều thập kỷ nghiên cứu đột phá. Nó đi sâu vào các vấn đề như thành kiến hành vi, cách phỏng đoán, ảo tưởng nhận thức và quá trình ra quyết định.

Tư duy nhanh và chậm là cuốn sách cần đọc cho những ai muốn hiểu rõ các thành kiến ảnh hưởng đến suy nghĩ của mình, từ hai hệ thống tư duy đến những ví dụ thực tế. Với phong cách kể chuyện hấp dẫn, Tư duy nhanh và chậm mang đến cái nhìn tổng quan về tâm lý học và quá trình ra quyết định.

Tư duy nhanh và chậm trích dẫn hay

1. Tự kiểm soát đòi hỏi sự tập trung và nỗ lực.
2. Điểm mấu chốt trong lập luận tư người mà lúc của ông đó là lý trí phải được phân biệt với trí tuệ. Theo cách nhìn của ông, tư duy nông nổi hay “lười biếng” là một nhánh của trí óc phản chiếu, một thất bại của lý trí.
3. Một biến cố ngẫu nhiên, theo định nghĩa, không thể được dùng để lý giải cho chính nó, nhưng tập hợp các biến cố ngẫu nhiên lại vận hành theo một cách thức hết sức hợp lý.
4. Sợ hãi cũng có thể được tôi luyện – thực tế là khá dễ dàng – nhờ ngôn từ hơn là nhờ trải nghiệm.
5. Đánh giá xác suất dựa trên tính đại diện có những ưu điểm quan trọng: Nó sinh ra các ấn tượng trực giác có tính chính xác cao hơn đoán mò, thực sự là như vậy.
6. Tâm lý học nhân quả là nền tảng cho quyết định mô tả quá trình nhận thức tâm lý thông qua các ẩn dụ về các nhân vật, nhưng không hoàn toàn nhất quán.
7. Tuy nhiên, khả năng đánh giá một người lạ mặt, dù không chính xác 100%, cũng mang lại những lợi thế để tồn tại trong cuộc sống.
8. Đây là phương pháp thông thường dùng để dự đoán. Bất cứ khi nào cần, bạn đều có thể ứng dụng phương pháp này để dự đoán cho một đại lượng biến thiên, ví dụ như điểm GPA, lợi nhuận từ một khoản đầu tư hay sự tăng trưởng của một doanh nghiệp.
9. Áp đặt tổn thất lên người khác sẽ trở thành hiểm họa nếu đặt các nạn nhân ở vào vị thế trả thù.

Nếu bạn muốn biết tâm trí hoạt động ra sao, làm sao con người giải quyết vấn đề, đưa ra quyết định, và những lỗi lầm mà tâm trí thường gặp phải, thì Tư duy nhanh và chậm là cuốn sách dành cho bạn. Cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết nhé!