Nuôi dạy trẻ

Chỉ số EQ là gì? Cách tăng chỉ số EQ cho trẻ

EQ là chỉ số trí tuệ xúc cảm, đánh dấu khả năng của một cá nhân trong việc hiểu và điều khiển ngôn ngữ cảm xúc của chính mình. Trẻ em có khả năng tự kiểm soát cảm xúc thường thể hiện sự nhạy cảm đối với cảm xúc của người khác. Bé có thể dễ dàng đồng cảm và chia sẻ. Điều này dẫn đến một cuộc sống nội tâm phong phú hơn và khả năng làm việc hiệu quả hơn cho trẻ. Vậy chỉ số EQ là gì và cách tăng chỉ số EQ cho trẻ hiệu quả, hãy cùng iSmartKids tham khảo ngay nhé!

1. Chỉ số EQ là gì?

EQ là viết tắt của Emotional Quotient trong tiếng Anh, đồng nghĩa với khả năng nhận biết và điều khiển cảm xúc của bản thân và người xung quanh. Do đó, EQ được coi là một chỉ số đo lường trí tuệ về cảm xúc của con người và là một yếu tố quyết định hành vi của họ.

Theo các nghiên cứu, những người có EQ cao thường có khả năng đối phó với áp lực và giữ bình tĩnh trong mọi tình huống. Họ cũng thường là những người giàu lòng nhân ái, biết cách kiểm soát cảm xúc của mình và dễ dàng đồng cảm với người khác.

2. Các cấp độ của chỉ số EQ là gì?

Chỉ số EQ được phân chia thành nhiều cấp độ để đánh giá trí tuệ cảm xúc của từng cá nhân một cách dễ dàng. Cụ thể như sau:

Chỉ số EQ dưới 84: Đại diện cho những người có trí tuệ cảm xúc thấp, chiếm khoảng 16% trong tổng dân số thế giới.
Chỉ số EQ từ 85 đến 115: Đại diện cho những người có trí tuệ cảm xúc ở mức trung bình. Phần lớn dân số thế giới, khoảng 68%, thuộc vào khoảng cấp độ này.
Chỉ số EQ từ 116 đến 130: Đại diện cho những người có trí tuệ cảm xúc ở mức cao. Chỉ có khoảng 14% dân số thế giới nằm trong phạm vi này.
Chỉ số EQ trên 131: Đại diện cho trí tuệ cảm xúc ở mức tối ưu, chỉ có khoảng 2% dân số thế giới đạt được mức này.

3. Trẻ em có chỉ số EQ thấp thường có những biểu hiện nào?

Mất bình tĩnh khi không đáp ứng nhu cầu: Trẻ thường trở nên tức giận và mất bình tĩnh khi bé không được đáp ứng trong nhu cầu của mình, dẫn đến việc ăn vạ hoặc khóc lớn để thu hút sự chú ý.

Chỉ quan tâm đến cảm xúc của bản thân: Trẻ thường không quan tâm đến thái độ hoặc mong muốn của người khác, chỉ quan tâm đến việc làm thế nào để thỏa mãn nhu cầu và mong muốn của bản thân.

Thích phàn nàn và đổ lỗi cho người khác: Trẻ có thể phàn nàn và chê bai liên tục, không hài lòng với bất cứ điều gì và thường đổ lỗi cho người khác thay vì nhìn nhận và chấp nhận trách nhiệm của mình.

Thích được khen ngợi nhưng phản ứng mạnh khi bị chỉ trích: Mặc dù thích được khen ngợi, nhưng khi bị chỉ trích, trẻ có thể tỏ ra tức giận, la hét hoặc ngỗ ngược, cho thấy bé không có khả năng chấp nhận phản hồi tiêu cực.

Thích chọc tức người khác: Trẻ có thể thích chọc tức người khác bằng cách đặt biệt danh dựa trên nhược điểm hoặc cố ý gây ra sự không thoải mái cho người khác.

Không tuân thủ mệnh lệnh hoặc lời khuyên: Trẻ có thể thường xuyên không tuân thủ mệnh lệnh hoặc lời khuyên từ người lớn, cho thấy sự thiếu tự chủ và khả năng giao tiếp kém.

Những biểu hiện này có thể ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển và sự nghiệp của trẻ trong tương lai, và có thể gây ra tổn thương khó chữa lành khi trẻ lớn lên.

Trẻ em có chỉ số EQ thấp thường có những biểu hiện nào

4. Tại sao chỉ số EQ quan trọng với trẻ em?

Chỉ số EQ đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp trẻ tự kiểm soát cảm xúc, làm chủ lo âu và kiềm chế cơn giận. Tất cả những kỹ năng này đều mang lại lợi ích không chỉ cho sự phát triển hiện tại mà còn cho tương lai của trẻ.

EQ không chỉ liên quan đến sự thấu cảm, mà còn hiện diện qua trực giác, sự sáng tạo, năng động, ý chí kiên cường, và khả năng cân bằng áp lực. Trái với IQ, mà chủ yếu được học qua sách vở và trường học, chỉ số EQ được hình thành và rèn luyện thông qua trải nghiệm cuộc sống.

Những người có chỉ số EQ cao thường có cơ hội thành công lớn hơn trong xã hội so với trong môi trường học đường, nhờ vào lối sống lành mạnh và khả năng suy nghĩ, quyết định đúng đắn.

5. Cách tăng chỉ số EQ cho trẻ hiệu quả

Trò chuyện với con thường xuyên

Chỉ số EQ của trẻ phần lớn được ảnh hưởng bởi cách trải nghiệm và xử lý cảm xúc. Do đó, để phát triển EQ cho trẻ, bố mẹ cần dành thời gian để tạo ra môi trường giao tiếp, nơi mà trẻ cảm thấy được lắng nghe và hiểu biết.

Dù bận rộn đến đâu, đừng bao giờ kiếm chê đối với việc trò chuyện với trẻ. Thường xuyên dành thời gian khen ngợi và khuyến khích trẻ khi thể hiện hành động tích cực. Điều này không chỉ giúp tăng cường mối quan hệ gia đình mà còn thúc đẩy sự phát triển của chỉ số EQ của trẻ.

Giúp trẻ hiểu rõ cảm xúc của mình

Theo các chuyên gia tâm lý, con người thường trải qua một tập hợp cơ bản các cảm xúc bao gồm: hạnh phúc, buồn bã, tức giận, sợ hãi, ghê tởm và bất ngờ.

Để phát triển chỉ số EQ, trẻ cần phải có khả năng nhận biết và hiểu rõ về cảm xúc của chính mình. Điều này có thể được thúc đẩy bằng cách khuyến khích trẻ tự nhận diện và đặt tên cho những cảm xúc mà bé trải qua.

Kèm cặp cảm xúc của trẻ

Những trẻ có thái độ cư xử không thích hợp thường là những trẻ có chỉ số EQ thấp, một phần là do bé chưa nhận được sự hướng dẫn và quan tâm từ phía bố mẹ.

Hỗ trợ trẻ trong việc kiểm soát cảm xúc có thể bao gồm việc dạy trẻ cách đếm từ 1 - 10 và hít thở sâu khi cảm thấy tức giận. Không phải ai cũng được sinh ra với khả năng tự quản lý cảm xúc và kiềm chế tốt, vì vậy quan trọng là phải dần dần giáo dục kỹ năng này cho trẻ.

Không nói dối về những gì trẻ nhìn và cảm thấy

Tuyệt đối không nên giấu giếm sự thật về những trải nghiệm mà trẻ đã chứng kiến và cảm nhận trực tiếp. Ví dụ, khi bố mẹ xảy ra xích mích, thay vì tránh né những câu hỏi của trẻ, hãy trung thực và giải thích cho con hiểu rằng đây là cách giải quyết vấn đề.

Hãy là một tấm gương đáng tin cậy cho trẻ, bởi mọi hành động và cử chỉ của bố mẹ đều có thể là nguồn cảm hứng cho con. Trẻ thường học hỏi bằng cách mô phỏng hành vi của người lớn xung quanh. Trong một môi trường giáo dục tích cực, trẻ được khuyến khích khám phá bản thân và phát triển cảm xúc (EQ) và trí tuệ (IQ), giúp trẻ hoàn thiện toàn diện.

Không nói dối về những gì trẻ nhìn và cảm thấy

Đọc sách cho trẻ nghe thường xuyên

Việc đọc sách không chỉ làm cho tư duy của trẻ phong phú hơn mà còn giúp mở rộng thế giới quan của họ. Mỗi trang sách mang trong mình những bài học quý giá, giúp trẻ hiểu về tình yêu thương và phân biệt được giữa hành động đúng đắn cần học hỏi và hành động xấu cần tránh xa.

Đồng cảm với con

Thay vì sử dụng lời la mắng hoặc chỉ trích, bố mẹ nên học cách đồng cảm và thấu hiểu cảm xúc của trẻ khi đang trải qua những tâm trạng không tốt. Điều này không chỉ giúp phát triển chỉ số EQ của trẻ một cách hiệu quả, mà còn tạo ra một môi trường ủng hộ cho sự phát triển toàn diện của họ.

Ngoài ra, quan trọng là bố mẹ cần tìm hiểu nguyên nhân của vấn đề, lắng nghe con chia sẻ trước khi phân tích đúng sai. Việc này giúp làm dịu tâm hồn của trẻ, tạo điều kiện cho bé thả lỏng và giải phóng những cảm xúc tiêu cực.

Trau dồi thái độ lạc quan cho trẻ

Sự tích cực và tinh thần lạc quan đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chỉ số EQ của trẻ. Tinh thần lạc quan giúp trẻ vượt qua thất bại và đối mặt với mọi thách thức với tư duy tích cực, ít bị ảnh hưởng bởi những áp lực từ xung quanh.

Ngoài ra, việc dạy trẻ lòng vị tha, sự đồng cảm và lòng bao dung cũng là yếu tố quan trọng trong việc phát triển EQ của trẻ. Hướng dẫn trẻ tập trung vào những hành động tích cực xung quanh cuộc sống cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình này.

Lắng nghe và đồng cảm với con

Sự đồng cảm không có nghĩa là bất kỳ hành động, suy nghĩ nào của con mình cũng được bố mẹ hoàn toàn chấp nhận. Thực tế, sự đồng cảm giúp trẻ hiểu được cảm giác của mình khi thấy bố mẹ hiểu rõ quan điểm và suy nghĩ của mình.

Nếu quan điểm của trẻ được chấp nhận là đúng, bé sẽ cảm thấy tự tin và hài lòng với bản thân khi nhận được sự công nhận từ phía bố mẹ. Ngược lại, sự đồng cảm cũng giúp trẻ phát triển chỉ số trí tuệ cảm xúc khi thấy được sự ủng hộ và khuyến khích từ bố mẹ. Tất cả những điều này đều có ảnh hưởng đến chỉ số EQ của trẻ, quan trọng là có tính tích cực hay không.

Tăng chỉ số EQ cho trẻ qua những câu chuyện

Mỗi ngày, bố mẹ nên dành thời gian để kể cho con nghe những câu chuyện nhỏ, giúp trẻ hiểu và tạo ra cảm xúc trong mình. Trẻ cũng có thể tạo ra các tình huống và dạy trẻ cách kiểm soát cảm xúc của mình. Ví dụ, khi thấy bạn của mình ngã, trẻ không nên cười chế nhạo mà nên chạy đến để giúp đỡ. Những câu chuyện như vậy giúp trẻ phát triển chỉ số EQ một cách rõ ràng.

Lời kết:

Chỉ số EQ cao sẽ giúp bộc lộ và nâng cao chỉ số thông minh. Do đó, trong những năm đầu đời của trẻ, bố mẹ cần chú ý theo dõi chỉ số này để phát hiện sớm nếu trẻ có chỉ số EQ thấp và giúp phát triển EQ kịp thời. Hy vọng bài viết trên giúp bố mẹ hiểu chi tiết về chỉ số EQ và cách tăng chỉ số EQ cho trẻ nhé!

Xem thêm: