6 giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 0 - 18 tuổi

Trong suốt quãng thời gian từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, mỗi đứa trẻ đều trải qua những giai đoạn phát triển và biến đổi sinh lý khác nhau. Ba mẹ không hiểu rõ tâm lý con sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc giáo dục và phát triển.

Hiểu rõ con cái, nhận ra những điều cần thiết cho con, định hình sự phát triển tâm lý là những bước cơ bản giúp cha mẹ gần gũi hơn với con. Hãy cùng iSmartKids tham khảo ngay 6 giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 0 - 18 tuổi để có phương pháp giáo dục con phù hợp nhất nhé!

1. Tính cách của trẻ là gì?

Tính cách của một đứa trẻ là bản chất nội tâm, đặc điểm cá nhân mà hướng dẫn cách trẻ suy nghĩ, biểu đạt cảm xúc, thể hiện hành động và lời nói. Nó cũng bao gồm thái độ, quan điểm và tâm trạng khi tương tác với người khác.

Việc phát triển một loạt các đặc điểm tính cách, bao gồm kỹ năng giao tiếp với bạn bè, khả năng thấu hiểu và kiểm soát cảm xúc, sẽ hỗ trợ đứa trẻ đáp ứng mọi tình huống khác nhau và tạo điều kiện cho sự thành công hơn. Thay vì tập trung chỉ vào một đặc điểm cụ thể, việc này giúp trẻ phát triển toàn diện hơn và thích ứng linh hoạt với môi trường xã hội.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng đến tính cách trẻ?

Tính cách của trẻ em được phân loại thành nhiều nhóm khác nhau, mỗi nhóm đều có những đặc trưng riêng biệt. Cụ thể, có 9 yếu tố ảnh hưởng đến tính cách của trẻ nhỏ:

• Mức độ hoạt động: Đánh giá mức độ năng động của trẻ.
• Khả năng thích ứng: Phản ánh khả năng chuyển đổi linh hoạt giữa các hoạt động, môi trường và tình huống khác nhau.
• Nhịp độ sinh học:Bao gồm thói quen ăn uống, ngủ và vệ sinh của trẻ.
• Sự phân tâm: Đo lường mức độ chuyển sự chú ý của trẻ ra khỏi một hoạt động hoặc nhiệm vụ khác.
• Sự nhạy cảm: Phản ánh mức độ phản ứng của trẻ với các yếu tố ngoại cảnh như tiếng ồn, ánh sáng, và thức ăn.
• Mức độ kiên trì: Mô tả cách mà trẻ phản ứng khi đối mặt với thử thách và khó khăn.
• Mức độ phản ứng: Đánh giá cách trẻ biểu hiện cảm xúc đối với các tình huống khác nhau.
• Đặc điểm tâm trạng: Thể hiện mức độ lạc quan hoặc bi quan của trẻ.

3. Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 0 - 1 tuổi

Trong giai đoạn này, trẻ thường biểu hiện cảm xúc của mình bằng cách khóc. Điều này là do khóc là phương tiện chính để truyền đạt cảm xúc của trẻ. Do đó, mẹ cần học cách phân biệt tiếng khóc khi bé đói, mệt mỏi hay không thoải mái.

Đây là giai đoạn quan trọng trong mối quan hệ mẹ con, nơi mà sự kết nối đặc biệt giữa hai người ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Mẹ nên sử dụng giọng điệu nhẹ nhàng và bày tỏ sự yêu thương để trẻ cảm thấy an toàn và được chăm sóc.

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 1 - 3 tuổi

Trẻ bắt đầu tiếp xúc với các tương tác xã hội và trải nghiệm bên ngoài. Tuy nhiên, ở độ tuổi này, trẻ chưa hiểu rõ khái niệm chia sẻ và lắng nghe, nên khi trẻ mắc lỗi, không nên áp dụng phương pháp kỷ luật bằng cách la mắng hoặc đánh trẻ.

Thay vào đó, nên thể hiện sự kiên nhẫn và nhẹ nhàng. Trẻ có thể cảm nhận được tình yêu của bạn thông qua biểu hiện của bạn, thái độ và cử chỉ. Trong giai đoạn phát triển tính cách này, ngôn ngữ của trẻ chỉ ở mức sử dụng từ đơn và các cụm từ đơn giản.

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 3 - 6 tuổi

Trong giai đoạn này, trẻ trở nên tò mò hơn với các hiện tượng xảy ra trong cuộc sống xung quanh. Trẻ tham gia vào các hoạt động tương tác và tiếp xúc với nhiều đồ vật hơn như đồ chơi ô tô, búp bê.

Đặc biệt, đây là thời điểm mà vốn từ vựng của trẻ tăng nhanh chóng, họ biết nói thành câu và có khả năng kể chuyện. Một số đặc điểm khác trong giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 3 - 6 tuổi bao gồm: sở thích giao tiếp, thường đặt câu hỏi "tại sao" và bắt đầu tỏ ra có ý kiến riêng.

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 6 - 10 tuổi

Một đặc điểm tiêu biểu cho giai đoạn hình thành tính cách của trẻ là có thể xuất hiện cảm giác ghen tỵ với người khác. Đây là một giai đoạn quan trọng đối với con cái, do đó, ba mẹ nên dành nhiều thời gian để tương tác và lắng nghe những chia sẻ của con.

Ở độ tuổi từ 6 - 10, tính cách của trẻ đã bắt đầu được thể hiện rõ ràng hơn, thông qua lối sống, thói quen và cách ứng xử. Con đã bắt đầu thể hiện những hành vi có ý thức và tự rèn mình theo các quy tắc xã hội.

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 10 - 15 tuổi

Trong giai đoạn này, tính cách của trẻ trải qua những biến đổi đáng kể. Đồng thời, sự thay đổi trong hoạt động nội tiết khi đến độ tuổi dậy thì cũng ảnh hưởng đến quá trình hình thành tính cách của trẻ. Con trở nên độc lập hơn trong suy nghĩ và bắt đầu trải qua những cảm xúc tình cảm đầu đời.

Giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 15 - 18 tuổi

Trong độ tuổi từ 15 - 18, một đặc điểm quan trọng trong quá trình hình thành tính cách của trẻ là nhu cầu khẳng định bản thân và ý thức về bản thân tăng cao.

Trẻ bắt đầu nhận thức và tự đánh giá bản thân, đồng thời trở nên nhạy cảm hơn với các đánh giá và lời nói từ mọi người xung quanh. Cha mẹ cần chú ý đến những biến đổi này ở các bạn trẻ và áp dụng cách tiếp cận phù hợp để hỗ trợ con phát triển một cách tích cực nhất.

Ví dụ, việc khen ngợi những thành tích nhỏ mà con đạt được trong học tập có thể giúp con cảm thấy tự tin hơn. Tuy nhiên, quá nhiều lời khen cũng có thể gây ra hiệu ứng phản tác dụng, khiến con trở nên kiêu ngạo và tự phụ.

4. Những nhóm tính cách của trẻ

Trẻ Hướng Ngoại: Trẻ thuộc nhóm này thường là những người nói rất nhiều, quyết đoán và hòa đồng. Họ có nguồn năng lượng dồi dào và thường thích thú với các hoạt động hàng ngày. Sự tích cực của họ cũng lan tỏa đến mọi người xung quanh, tạo cảm giác yêu đời và hứng thú.

Trẻ Nhạy Cảm: Tính cách của trẻ nhạy cảm thường phản ánh sự chi phối của cảm xúc. Họ thường suy nghĩ cho người khác cũng như cho bản thân. Điều này thể hiện tính đức tính đáng quý, nhưng cũng có thể là điểm yếu nếu không biết kiểm soát cảm xúc, dẫn đến trạng thái tiêu cực như nản chí và mất kiên nhẫn.

Trẻ Tận Tâm: Tính cách này được đánh giá qua sự tỉ mỉ, chu đáo trong cuộc sống hàng ngày. Họ tổ chức tốt và chú ý đến chi tiết. Hơn nữa, họ thường rất nghiêm túc và quan tâm, luôn sẵn lòng giúp đỡ và an ủi người khác.

Trẻ Thích Trải Nghiệm: Trẻ trong nhóm này thường muốn khám phá điều mới mẻ và không ngại khó khăn. Họ có ý chí mạnh mẽ và thích thử thách. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ dễ chán nản và từ bỏ mục tiêu hiện tại để chuyển sang những hoạt động mới hấp dẫn.

Trẻ Dễ Tính: Nhóm này thường dễ kết nối và xây dựng mối quan hệ với người khác. Tuy nhiên, họ cũng dễ dàng thỏa hiệp và chấp nhận yêu cầu của người khác, có thể dẫn đến việc bị lợi dụng và chi phối.

5. Cách giáo dục tính cách của trẻ

Dành thời gian cho trẻ nhiều hơn: Dù cuộc sống có bận rộn đến đâu, hãy dành ít nhất một khoảnh khắc mỗi ngày để chia sẻ cùng con. Hãy là người đồng hành trong quá trình giáo dục tính cách cho trẻ. Việc trò chuyện và chia sẻ kiến thức về lòng yêu thương và chia sẻ là cách nuôi dưỡng tâm hồn trẻ hiệu quả nhất.

Hình thành các thói quen cho trẻ: Mọi tính cách đều bắt nguồn từ những thói quen nhỏ. Hãy dạy trẻ cách giữ vệ sinh, đọc sách, tự dọn dẹp, quan tâm và giúp đỡ người khác. Những thói quen này sẽ trở thành nền tảng cho tính cách của trẻ.

Định hướng và hướng dẫn cho trẻ: Sở thích và đam mê là rất quan trọng đối với mỗi người. Hãy quan sát và tìm hiểu xem trẻ thích gì và muốn làm gì. Sau đó, hãy định hướng và hướng dẫn trẻ về các kỹ năng và kiến thức cần thiết để theo đuổi sở thích đó. Điều này giúp trẻ cảm thấy được ủng hộ và tránh được cảm xúc tiêu cực khi gặp khó khăn.

Ba mẹ làm gương cho con: Trẻ thường bắt chước người lớn. Vì vậy, trong quá trình giáo dục tính cách, cha mẹ nên điều chỉnh cảm xúc của mình để trẻ có thể học được những đức tính đáng quý nhất. Hành động nhẹ nhàng, tôn trọng và giúp đỡ người khác là cách dạy trẻ hiệu quả nhất.

Vậy là, bạn đã cùng iSmartKids điểm qua giai đoạn hình thành tính cách của trẻ từ 0 - 18 tuổi. Có thể thấy vai trò của ba mẹ rất quan trọng trong quá trình này. Vì vậy, hãy luôn đối xử với con bằng tình yêu thương và kiên nhẫn hơn trong quá trình nuôi dưỡng và dạy dỗ trẻ nhé!