La bàn là gì và cấu tạo của la bàn gồm những bộ phận chính nào?

Một công cụ giúp xác định phương hướng cực kỳ hữu dụng kể cả trong thời đại xưa cho đến tận hôm nay không gì khác chính là la bàn. Vậy la bàn được định nghĩa thế nào, la bàn là gì và cấu tạo của la bàn gồm những bộ phận chính nào? Đây thật sự là những thắc mắc của rất nhiều bạn hiện nay khi chưa thật sự hiểu rõ về công cụ này. Đừng lo, ngay trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ giải thích cho bạn một cách chi tiết và rõ ràng nhất!

La bàn là gì? Nguồn gốc ra đời của la bàn?

Nhắc đến la bàn là nhắc đến công cụ để xác định phương hướng, đây là vật để xác định vị trí không gian bằng kim từ tính. La bàn là một công cụ cơ bản hỗ trợ đắc lực cho các thủy thủ, người đi bộ, phi công, thợ săn và nhà thám hiểm,...

La bàn được ứng dụng rất nhiều trong các hoạt động đi vào rừng thám hiểm, hay đi tới những nơi rộng lớn, mênh mông như sa mạc, đại dương, không gian vũ trụ,... Ngày nay cùng với sự phát triển của công nghệ cùng khoa học kỹ thuật giúp la bàn trở nên hiện đại hơn.

La bàn được bắt nguồn từ Trung Quốc. Người Trung Quốc đã phát minh ra một dạng sơ khai của la bàn vào khoảng thời nhà Hán, ban đầu nó chỉ được dùng trong các nghi thức bói toán không hề được dùng vào mục đích chỉ hướng. Nhưng về sau la bàn được ứng dụng rộng rãi trong ngành hàng hải ở thời nhà Tống dùng cho việc chỉ hướng, việc mà trước đó họ chỉ dựa vào cách xem thiên văn - áp dụng cách phát minh của châu Âu vào khoảng năm 1190. Có thể xem la bàn được mệnh danh là một trong bốn phát minh vĩ đại của Trung Quốc nổi tiếng khắp thế giới.

Tìm hiểu về la bàn

1. Cấu tạo la bàn gồm những bộ phận chính nào?

Một chiếc la bàn thông thường sẽ có cấu tạo bao gồm như sau:

• Vỏ hay hộp đựng kim xoay hình tròn được chia theo ly giác hay 360 độ
• Miếng kim loại có từ tính được mài giũa thành hình lá, cực dẹt mỏng nhẹ có hình dạng như cây kim ở 2 đầu. Chính giữa của nó hơi to, có khoan một phần ở trung tâm cây kim được cho lõm vào. Trung tâm của vỏ hộp đựng một cây kim ngắn cố định trên cây kim cố định này của vỏ hộp.
• Gồm có kim la bàn xoay và kim xoay theo hướng nhất định - Bắc Nam. Hướng Bắc thường được đánh dấu bằng sơn màu đỏ, hướng Nam sẽ được đánh dấu bằng sơn màu xanh (hoặc màu trắng)
• Mặt kính của hộp đựng kim la bàn
• Các phụ kiện khác để cầm la bàn và dây ngắm với khe cùng tiêu điểm được thiết kế bên ngoài mặt kính giúp cho việc đo - ngắm và tính toán, xác định phương hướng được nhanh chóng và dễ dàng nhất.

2. Các ký hiệu trên la bàn

Trên la bàn sẽ chứa các ký hiệu bằng các chữ cái:

• Hướng Nam được ký hiệu là S
• Hướng Đông ký hiệu là E
• Hướng Bắc được ký hiệu là N
• Hướng Tây được ký hiệu là W
• Hướng Đông Bắc ký hiệu là NE
• Hướng Đông Nam ký hiệu là SE
• Hướng Tây Nam ký hiệu là SW
• Hướng Tây Bắc ký hiệu là NW.

3. Phân loại la bàn hiện có

Theo cách chia hiện nay, la bàn gồm có la bàn từ tính và la bàn không từ tính.

• La bàn từ tính: Dùng để xác định phương hướng trong một không gian nhất định. La bàn từ tính dùng nhiều trong các hoạt động đi biển, đi rừng, sa mạc; dùng để xác định hướng bay của máy bay, tàu thủy, tàu ngầm hay tên lửa đi vào không gian vũ trụ,...
• La bàn không từ tính: Hiện nay có hai loại la bàn không từ tính phổ biến gồm la bàn con vụ và la bàn GPS. La bàn con vụ là la bàn duy trì định hướng bằng con quay theo hiệu ứng con vụ, nó giữ định hướng trục con quay kể từ khi bắt đầu quay và chưa chịu lực nào tác động vào. Nhược điểm của la bàn con vụ là luôn phải cấp điện năng để con vụ duy trì sự quay, nếu ngừng quay thì định hướng sẽ phá bỏ không khôi phục được. La bàn GPS hoạt động dựa trên hệ thống định vị toàn cầu - GPS. Nhờ vào đó mà nó xác định được chính xác vị trí tọa độ cao mà máy thu GPS có thể tính được tốc độ và phương di chuyển.

Hướng dẫn sử dụng la bàn trong cuộc sống

La bàn là một công cụ hữu ích và được ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống thường ngày.

1. Cách dùng la bàn để xác định phương hướng

Đây là cách đơn giản nhất, dù bạn sử dụng với bất kì phương tiện hoặc loại la bàn nào thì việc bạn cần làm là xoay kim về đúng số 0 rồi đặt trên trụ xoay để xác định phương hướng, cây kim chỉ về các hướng có ký hiệu tương ứng là bạn đã có thể biết được mình đang ở hướng nào.

2. Cách dùng la bàn để xác định hướng nhà đúng với phong thủy

Dùng la bàn để xác định hướng nhà trong phong thủy cũng được áp dụng rất nhiều hiện nay. Với trường hợp này, bạn chỉ cần:

• Đặt la bàn trong lòng bàn tay sao cho mũi tên trên tấm thước thẳng hướng về trước
• Xoay la bàn cho tới khi mũi kim tô màu trùng khít với hướng N trên la bàn, tương ứng với hướng Bắc và các bạn có thể xem lại phần kí tự trên la bàn ở phần trên.
• Chú ý cách xem chính xác nhất là đọc con số tương ứng được ghi trên vòng ngoài của la bàn với vị trí nằm thẳng hàng trên chiều mũi tên của thước nhựa.

Đối với dạng chung cư cao tầng, bạn nên chọn hướng căn hộ cũng chính là nơi sở hữu tầm nhìn rộng nhất để xác định hướng phù hợp cho căn nhà của bạn.

3. Cách dùng la bàn khi đi vào rừng tham quan, dã ngoại

Với các hoạt động đi rừng, trekking hay cắm trại dã ngoại thì bạn một chiếc la bàn truyền thống hơn là dùng loại la bàn định vị GPS, bởi vào rừng thì khả năng mất sóng cực cao, đôi khi lại hết pin chẳng hạn. Ngoài ra, cẩn thận hơn thì bạn nên kết hợp chức năng của một chiếc la bàn với tấm đồ bản đồ du lịch.

Các bạn có thể sử dụng bằng cách điều chỉnh độ lệch từ thiên sau đó kết hợp với định hướng bản đồ rồi sử dụng góc phương vị la bàn, đo phương vị la bàn, sau đó tiếp tục dùng góc la bàn đi theo hướng phương vị chỉ dẫn cho tới khi đến đích. Cách xem này đòi hỏi sự tỉ mỉ và chịu khó xác định phương vị trên bản đồ để có thể cố định vị trí cần di chuyển một cách chính xác nhất.

KẾT LUẬN

Qua bài viết trên, chắc chắn bạn đã trả lời được câu hỏi la bàn là gì và cấu tạo la bàn gồm những bộ phận chính nào, rồi đúng không? Ngoài ra chúng tôi mong rằng những thông tin về cách sử dụng la bàn trong từng trường hợp cụ thể sẽ giúp ích cho bạn trong các hoạt động sắp tới. Cảm ơn các bạn đã đón đọc bài viết của chúng tôi.